3 ECTS credits
90 u studietijd

Aanbieding 1 met studiegidsnummer 1021451ANR voor alle studenten in het 1e semester met een inleidend bachelor niveau.

Semester
1e semester
Inschrijving onder examencontract
Niet mogelijk
Beoordelingsvoet
Beoordeling (0 tot 20)
2e zittijd mogelijk
Ja
Onderwijstaal
Nederlands
Faculteit
Faculteit Geneeskunde en Farmacie
Verantwoordelijke vakgroep
Pathologie/Moleculaire en cellulaire geneeskunde
Onderwijsteam
Karine Hellemans (titularis)
Sven Van Laere
Jordy Stichelmans
Joren Bosmans
Onderdelen en contacturen
20 contacturen Hoorcollege
20 contacturen Werkcolleges, practica en oefeningen
20 contacturen Zelfstudie en externe werkvormen
Inhoud

De inhoud van Wetenschappelijk denken bestaat uit twee delen

Deel 1. Wetenschappelijk denken: Prof. Hellemans

Dit deel brengt de studenten een aantal basisvaardigheden en inzichten bij die essentieel zijn voor hun oriëntatie binnen het academisch onderwijs en begrip van het hedendaagse biomedisch en farmaceutisch gerichte onderzoeksproces. De evolutie van het wetenschappelijk denken en onderzoek naar de hedendaagse wetenschapsbeoefening wordt tijdens de hoorcolleges in perspectief gezet aan de hand van voorbeelden die verwijzen naar concrete en voor de student herkenbare verworvenheden uit de levens- en natuurwetenschappen. Aan de hand van de empirische cyclus wordt uiteengezet dat het proces van kennisvergaring, het wetenschappelijk onderzoek, wetenschapscommunicatie en -publicatie innig verstrengeld zijn en hun eigen systematiek hebben. De student maakt hierbij kennis met de inzichten van Karl Popper en met de methode van onderzoek waarin het vinden van denkfouten belangrijker is dan de bevestiging van hypothesen. Dat wetenschap als maatschappelijk verschijnsel ook sociologische kenmerken vertoont en verstrengeld is met belangrijke ethische en morele vragen wordt geïllustreerd aan de hand van het werk van hedendaagse wetenschapsfilosofen. Gevallen waarin het wetenschappelijk denken en handelen gecompromitteerd werden door dogmatiek en politiek worden besproken, maar ook moderne voorbeelden van wetenschappelijk falen waar het eigenbelang van de onderzoeker centraal staan (plagiaat, onderzoeksvervalsing) worden behandeld. De student zal ook een toepassingsgericht inzicht krijgen in de verschillende publicatievormen van wetenschappelijke informatie, de organisatie van de wetenschappelijke literatuur, de structuur, het schrijven en de evaluatie van wetenschappelijke artikels, het omgaan met bronnen, citeren en refereren, en maakt kennis met diversie databanken en strategieën voor het gericht zoeken, kritisch leren lezen en beoordelen van artikels. Tevens zullen onderwerpen zoals als experimentele vraagstelling, meting, interpretatie van gegevens, visualisering van kwantitatieve informatie en rapportering aan bod komen. Deze onderwerpen worden inhoudelijk behandeld tijdens de hoorcolleges en verder geoefend tijdens de practica waarin het verwerven van een logische/kritische zoekstrategie, het kritisch omgaan met en het verwerken van de gevonden informatie en het begrijpen van en toepassen van richtlijnen bij lezen en schrijven van wetenschappelijke teksten centraal staan. Zoekstrategieën van wetenschappelijke literatuur zijn enkel mogelijk mits men de woord- en taalhulpmiddelen zowel in de Nederlandse als Engelse taal beheerst (biomedisch onderzoek wordt voornl. gepubliceerd in het Engels). De hoorcolleges behandelen de te kennen leerstof, en zijn bovendien essentieel voorbereidend voor de practica. Samen vormen ze een geheel om de beoogde competenties te verwerven.Deel 2. Medische Informatica: Van Laere S

Het doel van het gedeelte medische informatica is de studenten vertrouwd te maken met de moderne informatica werkmiddelen, voor gebruik als student, als onderzoeker en als professional in de medische sector. Er wordt vertrokken van de belangrijkste basisbegrippen van de informatica, om vervolgens de belangrijkste toepassingen te bestuderen en te oefenen, inclusief elektronische medische informatiebronnen.
De topics die achtereenvolgend aan bod komen zijn: leren rekenen met bits en bytes, kernconcepten uit de informatica (zoals de Wet van Moore of het singulariteit principe), elektronische informatiebronnen, digitale veiligheid, formeel logisch denken en de link met het wetenschappelijk zoekproces, en eGezondheid in België.

Studiemateriaal
Handboek (Vereist) : Wetenschappelijk Denken, Een inleiding voor de medische en biomedische wetenschappen, Prof. Van Schravendijk, 3de druk, Acco, 9789033489334, 2012
Digitaal cursusmateriaal (Aanbevolen) : Handouts, hoorcolleges en practica medische informatica, Van Laere S, Canvas
Digitaal cursusmateriaal (Aanbevolen) : Cursus Medische Informatica, Van Laere S, Canvas
Cursustekst (Aanbevolen) : Wetenschappelijk denken en informatica, Eigen aantekeningen van de student tijdens de lesuren, Prof. Hellemans
Digitaal cursusmateriaal (Vereist) : Handouts, Hoorcolleges en practica medische informatica, Van Laere S, Canvas
Bijkomende info

De inhoud van Wetenschappelijk denken bestaat uit twee delen.

Deel 1.Wetenschappelijk denken: prof. K. Hellemans

Dit deel brengt de studenten een aantal basisvaardigheden en inzichten bij die essentieel zijn voor hun oriëntatie binnen het academisch onderwijs en begrip van het hedendaagse biomedisch en farmaceutisch gerichte onderzoeksproces. De evolutie van het wetenschappelijk denken en onderzoek naar de hedendaagse wetenschapsbeoefening wordt tijdens de hoorcolleges in perspectief gezet aan de hand van voorbeelden die verwijzen naar concrete en voor de student herkenbare verworvenheden uit de levens- en natuurwetenschappen. Aan de hand van de empirische cyclus wordt uiteengezet dat het proces van kennisvergaring, het wetenschappelijk onderzoek, wetenschapscommunicatie en -publicatie innig verstrengeld zijn en hun eigen systematiek hebben. De student maakt hierbij kennis met de inzichten van Karl Popper en met de methode van onderzoek waarin het vinden van denkfouten belangrijker is dan de bevestiging van hypothesen. Dat wetenschap als maatschappelijk verschijnsel ook sociologische kenmerken vertoont en verstrengeld is met belangrijke ethische en morele vragen wordt geïllustreerd aan de hand van het werk van hedendaagse wetenschapsfilosofen. Gevallen waarin het wetenschappelijk denken en handelen gecompromitteerd werden door dogmatiek en politiek worden besproken, maar ook moderne voorbeelden van wetenschappelijk falen waar het eigenbelang van de onderzoeker centraal staan (plagiaat, onderzoeksvervalsing) worden behandeld. De student zal ook een toepassingsgericht inzicht krijgen in de verschillende publicatievormen van wetenschappelijke informatie, de organisatie van de wetenschappelijke literatuur, de structuur, het schrijven en de evaluatie van wetenschappelijke artikels, het omgaan met bronnen, citeren en refereren, en maakt kennis met diversie databanken en strategieën voor het gericht zoeken, kritisch leren lezen en beoordelen van artikels. Tevens zullen onderwerpen zoals als experimentele vraagstelling, meting, interpretatie van gegevens, visualisering van kwantitatieve informatie en rapportering aan bod komen. Deze onderwerpen worden inhoudelijk behandeld tijdens de hoorcolleges en verder geoefend tijdens de practica waarin het verwerven van een logische/kritische zoekstrategie, het kritisch omgaan met en het verwerken van de gevonden informatie en het begrijpen van en toepassen van richtlijnen bij lezen en schrijven van wetenschappelijke teksten centraal staan. Zoekstrategieën van wetenschappelijke literatuur zijn enkel mogelijk mits men de woord- en taalhulpmiddelen zowel in de Nederlandse als Engelse taal beheerst (biomedisch onderzoek wordt voornamelijk gepubliceerd in het Engels). De hoorcolleges behandelen de te kennen leerstof, en zijn bovendien essentieel voorbereidend voor de practica. Samen vormen ze een geheel om de beoogde competenties te verwerven.

Deel 2. Medische Informatie:Van Laere S

Het doel van het gedeelte medische informatica is de studenten vertrouwd te maken met de moderne informatica werkmiddelen, voor gebruik als student, als onderzoeker en als professional in de medische sector. Er wordt vertrokken van de belangrijkste basisbegrippen van de informatica, om vervolgens de belangrijkste toepassingen te bestuderen en te oefenen, inclusief elektronische medische informatiebronnen.
De topics die achtereenvolgend aan bod komen zijn: leren rekenen met bits en bytes, kernconcepten uit de informatica (zoals de Wet van Moore of het singulariteit principe), elektronische informatiebronnen, digitale veiligheid, formeel logisch denken en de link met het wetenschappelijk zoekproces, en eGezondheid in België.

De beoordeling bestaat uit volgende opdrachtcategorieën:
Examen Schriftelijk bepaalt 75% van het eindcijfer

WPO Praktijkopdracht (geïntegreede taak) bepaalt 25% van het eindcijfer. Deelname aan de WPO is verplicht. Aanwezigheid wordt getoetst aan het eind van elke WPO sessie. Niet deelname aan de WPO kan leiden tot een uitsluiting voor de WPO praktijkopdracht.

Binnen de categorie Examen Schriftelijk dient men volgende opdrachten af te werken:

  • Wetenschappelijk Denken met een wegingsfactor 53.33 en aldus 40% van het totale eindcijfer.
    Toelichting: Eind eerste semester, de stof van de hoorcolleges 'Wetenschappelijk Denken' wordt samen met ‘Medische Informatica’ geëxamineerd via schriftelijke meerkeuzevragen (met giscorrectie, toepassing van verhoogde cesuur) en open vragen. Beide deelexamens verlopen gesloten boek.

 

  • Medische Informatica met een wegingsfactor 46.67 en aldus 35% van het totale eindcijfer.
    Toelichting: Eind eerste semester, de stof van de hoorcolleges 'Medische Informatica' wordt samen met ‘Wetenschappelijk Denken’ geëxamineerd via schriftelijke meerkeuzevragen (met giscorrectie, toepassing van verhoogde cesuur) en open vragen.  Beide deelexamens verlopen gesloten boek.
  • WPO praktijkopdracht met een wegingsfactor 100 en aldus 25% van het totale eindcijfer.

    Toelichting: Deze WPO praktijkopdracht houdt een geïntegreerde taak in die zowel de kennis, aangeleerd tijdens Wetenschappelijk Denken en Medische Informatica, als de vaardigheden combineert. Deze taak bestaat er in een klein artikeltje samen te stellen op basis van een dataset.

 

Het voor deze colleges geschreven leerboek Wetenschappelijk Denken wordt aangeraden
Aanvullend studiemateriaal: Eigen aantekeningen van de student tijdens de lesuren.
Voor de geïntegreerde practica wetenschappelijk denken en medische informatica is aanwezigheid verplicht, dit omvat eveneens verplichte deelname aan een taaltest Academisch Nederlands. Bij een onvoldoende op de taaltest wordt sterk aangeraden dat de student de remediëringslessen Academisch Nederlands zou volgen, die worden aangeboden in het tweede semester  

Er wordt ook verwacht dat de student minstens wekelijks het elektronisch leerplatform checkt voor updates i.v.m. het vak.

Leerresultaten

Algemene competenties

Voor het gedeelte Wetenschappelijk denken:

De student:

- kent de historische basis van het westerse wetenschappelijk denken.
- kent de wetenschappelijke methode en het wetenschappelijke proces.

- is op de hoogte van het logisch model van het wetenschappelijk onderzoeksproces en herkent ook het maatschappelijk proces in de wetenschap.
- weet wat wetenschappelijk falen is en kan de diverse vormen daarvan identificeren.
- kan literatuur opzoeken en correct refereren met de moderne informatica middelen.
- kent het belang van de juiste sleutelwoorden en zoektermen

 

- kent het verband tussen wetenschapsbeoefening en de wetenschappelijke publicaties.

- kent de verschillende publicatievormen, en kan de kwaliteit van wetenschappelijke artikels beoordelen aan de hand van bibliometrische indicatoren: impact factor, citatie-index, Hirsch index, percentiel…

- heeft een basiskennis van de wijze waarop kwantitatieve gegevens grafisch correct worden uitgedrukt.

Voor het gedeelte medische informatica:

De student:

- kan vlot omgaan met de eenheden van de informatica en deze converteren.
- kan de meest geschikte informatica toepassingen zoeken, kiezen en gebruiken voor het (levenslange) leren, onderzoek en de medische praktijk.
- kan de meest relevante medische informatiebronnen onderscheiden en gebruiken op de meest adequate wijze.
- kan de beste principes van veiligheid en privacy aspecten in de informatica toepassen.
- kent de basis van het eGezondheidslandschap in België

Beoordelingsinformatie

De beoordeling bestaat uit volgende opdrachtcategorieën:
Examen Schriftelijk bepaalt 75% van het eindcijfer

WPO Praktijkopdracht bepaalt 25% van het eindcijfer

Binnen de categorie Examen Schriftelijk dient men volgende opdrachten af te werken:

  • Examen schriftelijk (Wet denk) met een wegingsfactor 40 en aldus 40% van het totale eindcijfer.

    Toelichting: De stof van de hoorcolleges 'Wetenschappelijk Denken' wordt
    geëxamineerd via schriftelijke meerkeuzevragen (met toepassing van verhoogde censuur) en (een kleinere hoeveelheid)
    open vragen. Het opleidingsonderdeel wordt beoordeeld met één
    eindcijfer. De deelcijfers kunnen op aanvraag van de student worden bekomen.
  • Examen schriftelijk (Info) met een wegingsfactor 35 en aldus 35% van het totale eindcijfer.

    Toelichting: De stof van de hoorcolleges 'Medische Informatica' wordt geëxamineerd
    op basis van een schriftelijk openboek examen. Het opleidingsonderdeel wordt beoordeeld met één eindcijfer. De deelcijfers kunnen op
    aanvraag van de student worden bekomen.

Binnen de categorie WPO Praktijkopdracht dient men volgende opdrachten af te werken:

  • WPO praktijkopdracht met een wegingsfactor 25 en aldus 25% van het totale eindcijfer.

    Toelichting: ?

Aanvullende info mbt evaluatie

Wetenschappelijk denken: Prof. Hellemans

 

De stof van de hoorcolleges Wetenschappelijk Denken & Medische Informatica wordt geëxamineerd via schriftelijke meerkeuzevragen (met giscorrectie, gebruik van hogere cesuur) en open vragen. Beide examens gebeuren met gesloten boek.

 

Het opleidingsonderdeel wordt beoordeeld met één eindcijfer. Dit eindcijfer bestaat uit de volgende deelcijfers gewogen volgens hun respectievelijke gewichten: Wetenschappelijk denken, Informatica en Taak WD/INF (geïntegreerde taak). Deze deelcijfers kunnen op aanvraag van de student worden bekomen.

 

Het deel Taak WD/INF (geïntegreerde taak) wordt digitaal binnen gevraagd via Canvas voor de eerste examenperiode van de eerste zittijd (januari). Studenten dienen de taak op papier binnen te brengen op de dag van het examen, of zoals anders meegedeeld tijdens de lessen. Deelname aan de WPO is verplicht, alsook deelname aan een taaltest Academisch Nederlands. Aanwezigheid wordt getoetst aan het eind van elke WPO sessie. Niet deelname aan de WPO en de taaltest leidt tot een uitsluiting voor de WPO praktijkopdracht en geeft aanleiding tot een afwezigheid voor dit onderdeel in zowel eerste zit als tweede zittijd

 

Er wordt een rekenkundig gemiddelde gemaakt op voorwaarde dat de student voor elk van de onderdelen minstens 50% haalt of op maximaal één van deze onderdelen een cijfer tussen 45% en 49%.  Bij een cijfer van 44% of lager op één of meer van deze onderdelen (inclusief het WPO geïntegreerde taak) is het eindcijfer voor het gehele vak gelijk aan dat van het laagste resultaat. Bij slechts één cijfer tussen 45% en 49% op één van boven vermelde onderdelen wordt het rekenkundig gemiddelde bepaald. Indien meer dan één cijfer tussen 45% en 49% op één van boven vermelde onderdelen werd behaald, zonder inclusie van cijfers van 44% of lager, zal het eindresultaat naar 45% (of te 9/20) gebracht worden. Afwezigheid op een examenonderdeel leidt tot de resultaatcode 'afwezig' op het geheel.

 

Deelvrijstellingen zijn mogelijk in de 2e zittijd van het desbetreffende academiejaar voor die onderdelen waarvoor 50% behaald werd en worden automatisch overgedragen. Eenmaal de student gemeld heeft dat hij wil afzien van zijn deelcijfer, verliest hij onherroepelijk dit deelcijfer.

 

De deelresultaten worden niet automatisch overgedragen naar het volgende academiejaar, tenzij de student dit expliciet aanvraagt (indien een deelresultaat van 50% of meer). De student vult hiervoor online het aanvraag tot vrijstellingen formulier in (link beschikbaar via Canvas), gestaafd met de nodige documenten. De student krijgt enkel de vrijstelling wanneer alle documenten hiervoor correct werden aangeleverd. Elke aanvraag wordt behandeld tot en met 15 oktober en wordt via mail beantwoord aan de student.

 

 

Toegestane onvoldoende
Kijk in het aanvullend OER van je faculteit na of een toegestane onvoldoende mogelijk is voor dit opleidingsonderdeel.

Academische context

Deze aanbieding maakt deel uit van de volgende studieplannen:
Bachelor in de farmaceutische wetenschappen: Standaard traject
Bachelor in de farmaceutische wetenschappen: Startplan