6 ECTS credits
157 u studietijd

Aanbieding 2 met studiegidsnummer 1009766BER voor alle studenten in het 1e semester met een verdiepend bachelor niveau.

Semester
1e semester
Inschrijving onder examencontract
Mogelijk
Beoordelingsvoet
Beoordeling (0 tot 20)
2e zittijd mogelijk
Ja
Inschrijvingsvereisten
Studenten die dit opleidingsonderdeel opnemen, moeten geslaagd zijn voor 'Inleiding tot het recht' en geslaagd zijn voor minstens 30 ECTS-credits op bachelorniveau.
Onderwijstaal
Nederlands
Faculteit
Faculteit Sociale Wetensch & SolvayBusinessSchool
Verantwoordelijke vakgroep
Politieke Wetenschappen
Onderwijsteam
Aube Wirtgen (titularis)
Onderdelen en contacturen
0 contacturen Exam
39 contacturen Lecture
118 contacturen Self study
Inhoud

Na een algemene inleiding en situering van het staatsrecht, worden de voornaamste bronnen van het grondwettelijk recht besproken. Daarbij gaat o.m. aandacht naar de verhouding van het internationaal recht tot het nationaal recht. Vanzelfsprekend komt de Belgische Grondwet uitgebreid aan bod, evenals de procedure om deze fundamentele tekst te herzien. In het hoofdstuk over de (federale) wet wordt de taakverdeling tussen de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat toegelicht, evenals de verschillende wijzen waarop een wet tot stand kan worden gebracht. Naast het overzicht van de geschreven bronnen, wordt ook kort stilgestaan bij de ongeschreven bronnen van het grondwettelijk recht, nl. de gewoonte (vb. leerstuk van de regering in lopende zaken) en de algemene rechtsbeginselen (vb. beginsel van de scheiding der machten), gezien hun belangrijke politieke relevantie.

In het tweede deel wordt de Belgische Staat in al haar geledingen ontleed. De voornaamste kenmerken van de Belgische Staat worden uitgebreid besproken (rechtsstaat, federale staat gericht op samenwerking, representatieve democratie - nationale soevereiniteit, monarchie, parlementair regime, scheiding der machten). De federale wetgevende en uitvoerende macht worden in al hun facetten besproken (samenstelling via verkiezingen, traditionele regeringsvorming en ontslag, onderlinge samenwerking en controle, voornaamste taken en bevoegdheden, statuut van de Koning en van de federale regering). Wat de rechterlijke macht betreft, wordt verwezen naar het opleidingsonderdeel 'Inleiding tot het recht'. Evenwel worden de voornaamste beginselen die het recht spreken beheersen (en dus de burger beschermen) besproken, zoals de onafhankelijkheid van de rechter en de rechten van de verdediging. In het tweede deel worden ook de grondwettelijke beginselen betreffende de gewapende macht (leger en politie) belicht.

Deel 3 van de cursus legt de nadruk op de gemeenschappen en de gewesten en bespreekt hun politieke organen en bevoegdheden. Alvorens het laatste deel aan te vatten, wordt nog kort bij de rol en de werking van het Grondwettelijk Hof stilgestaan, gezien zijn sleutelrol in het Belgisch politiek bestel.

Het laatste deel van de cursus betreft de grondrechten en vrijheden van de burgers, met focus op de meest relevante rechten (gelijkheid en verbod op discriminatie, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergaderen, persvrijheid, vrijheid van vereniging, persoonlijke vrijheid en aanhouding).

Ten slotte, wordt de politieke actualiteit zo veel als mogelijk betrokken bij de hoorcolleges.

Studiemateriaal
Digitaal cursusmateriaal (Vereist) : Cursusmateriaal door docent ter beschikking gesteld, Canvas
Digitaal cursusmateriaal (Vereist) : Grondwet en bepaalde wetteksten, Online beschikbaar op Justel
Handboek (Vereist) : Overzicht van het grondwettelijk recht, Van Damme, M., Brugge, die Keure, 9789048620272, 2015
Bijkomende info

Toelichting werkvormberekening

Hoorcollege (HOC): collectieve contactmomenten waarop de docent de leerinhouden behandelt
- Werkvormen en praktische oefeningen (WPO): collectieve en individuele contactmomenten waarop de student onder begeleiding met de leerinhouden aan de slag gaat
- Zelfwerk en –studie (ZELF): contactonafhankelijke activiteiten

Onderstaande werkvormberekening is indicatief en geeft een aanduiding van de te verwachten studiebelasting.

HOC: 39 uur (13 x 3 uur)

ZELF: 118 uur

  • bijhouden van de cursus tijdens het semester, a rato van 4 uur per HOC: 52 uur (13 x 4 uur)
  • opvolgen van actualiteit, a rato van 2 uur per week: 26 uur
  • voorbereiden examen: 40 uur (5 dagen van 8 uur)
Leerresultaten

Algemene competenties

Aan niet juridisch-geöriënteerde studenten een gedegen inzicht verschaffen in het Belgische staatsrechtelijke systeem en de daaraan ten grondslag liggende beginselen, waarbij aandacht wordt besteed aan de institutionele omkadering, zowel als aan de grondwettelijk gewaarborgde rechten en vrijheden van het individu.

Beoordelingsinformatie

De beoordeling bestaat uit volgende opdrachtcategorieën:
Examen Mondeling bepaalt 100% van het eindcijfer

Binnen de categorie Examen Mondeling dient men volgende opdrachten af te werken:

  • Mondeling Examen met een wegingsfactor 100 en aldus 100% van het totale eindcijfer.

    Toelichting: met schriftelijke voorbereiding

Aanvullende info mbt evaluatie

Het examen verloopt mondeling met schriftelijke voorbereiding.
De studenten mogen gebruik maken van de grondwet en wetteksten. Zij dienen hun eigen exemplaren naar het examen mee te brengen.

Voorbeeld van examenvragen:

  • Wat is het verschil tussen een federale en een confederale staat?
  • Welke kenmerken typeren de Belgische federale staat?
  • Bespreek de 3 wetten van het federalisme.
  • Omschrijf de "rechtstaat".
  • Bespreek het beginsel van de scheiding van de machten.
  • Bespreek de monocamerale procedure van totstandkoming van een wet.
  • Bespreek de onafhankelijkheid en de onpartijdigheid van de rechter.
  • Waarom wordt het Belgische federalisme 'bipolair' en 'centrifugaal' genoemd?
  • Wat wordt bedoeld met "gebetonneerde" en "verschanste" bevoegdheden?
  • Bespreek het concept "economische en monetaire unie".
  • Wat zijn parallelle bevoegdheden?
  • Wat zijn de taken van het Grondwettelijk Hof?
  • Welke beperkingen worden gesteld aan de mogelijkheid om de Grondwet te herzien?
  • Bespreek het ontslag van de federale regering in normale omstandigheden.
  • Bespreek de 3 fasen van de grondwetsherziening.

 

Toegestane onvoldoende
Kijk in het aanvullend OER van je faculteit na of een toegestane onvoldoende mogelijk is voor dit opleidingsonderdeel.

Academische context

Deze aanbieding maakt deel uit van de volgende studieplannen:
Bachelor in de politieke wetenschappen en de sociologie: - afstudeerrichting politieke wetenschappen